Formy handlu energią elektryczną

Ustawa o Prawie Energetycznym oraz związane z nią akta wykonawcze zawierają podstawowe zasady funkcjonowania krajowego rynku energii. Prawo Energetyczne nie zakłada szczególnych ograniczeń w kształtowaniu sposobu handlu energią.

Polski rynek energii podzielony jest na trzy segmenty:

1. Rynek kontraktowy, odbywa się na podstawie porozumienia dwóch stron, wytwórcami energii, a firmami handlującymi energią oraz Klientami finalnymi.
2. Rynek giełdowy, dotyczy handlu na Towarowej Giełdzie Energii S.A. Odbywa się przeważnie na tzw. Rynku Dnia Następnego (RDN). Notowania na RDN odbywają się codziennie w dwóch sesjach: o godz. 8: 00 i 10:30. RDN prowadzony jest na dzień przed dobą, w której następuje fizyczna dostawa energii. Składa się on z 24 godzinowych linii notowań, w których Członkowie Giełdy mogą kupować i sprzedawać energię elektryczną. Uczestnicy RDN wysyłają zlecenia kupna lub sprzedaży dla poszczególnych godzin. Ze zleceń sprzedaży tworzona jest krzywa podaży, a ze zleceń zakupu tworzona jest krzywa popytu.
3. Rynek bilansujący, następuje porównywanie pomiędzy transakcjami zawartymi między uczestnikami rynku, a rzeczywistym zapotrzebowaniem na energię elektryczną.

Handel energią elektryczną obejmuje różne formy, które pozwalają producentom, dystrybutorom, a także innym podmiotom na kupno i sprzedaż energii elektrycznej.

Poniżej przedstawiam kilka głównych form handlu energią elektryczną:

1. Rynek Detaliczny, obejmuje transakcje między dostawcami energii a ostatecznymi odbiorcami, czyli gospodarstwami domowymi, firmami, czy instytucjami. Odbiorcy mogą wybierać dostawcę energii na podstawie różnych kryteriów, takich jak cena, źródła energii czy pakiet usług.
2. Rynek Hurtowy, to platforma, na której producenci energii elektrycznej, dystrybutorzy oraz inne podmioty handlują dużymi ilościami energii. Ceny na tym rynku są zazwyczaj ustalane w oparciu o podaż i popyt oraz inne czynniki rynkowe.
3. Kontrakty Terminowe (Futures Contracts), ramach kontraktów terminowych strony zobowiązują się do kupna lub sprzedaży określonej ilości energii elektrycznej w przyszłości po ustalonej cenie. To narzędzie pozwala na zabezpieczenie się przed zmiennością cen na rynku.
4. Opcje (Options), na energię elektryczną umożliwiają inwestorom na zakup lub sprzedaż kontraktu opcji, który daje prawo, ale nie obowiązek, dokonania transakcji związanej z energią elektryczną w określonym terminie i po ustalonej cenie.
5. Aukcje, energii elektrycznej to proces, w którym różni uczestnicy składają oferty na zakup lub sprzedaż energii. Aukcje mogą być zarządzane przez organizacje rządowe, niezależne operatorów systemu przesyłowego lub inne instytucje.
6. Platformy Elektroniczne, dobie nowoczesnych technologii rozwijają się elektroniczne platformy handlowe, gdzie uczestnicy mogą dokonywać transakcji online. Te platformy często oferują narzędzia analityczne i raportowe, aby pomóc uczestnikom podejmować informowane decyzje.
7. Peer-to-Peer (P2P) Trading, latformy P2P umożliwiają bezpośredni handel energią elektryczną między producentami a konsumentami, omijając tradycyjne struktury dostawców i dystrybutorów. Technologia blockchain często wspiera takie inicjatywy, umożliwiając śledzenie i autoryzację transakcji.
8. Umowy O Wykupie Mocy (Power Purchase Agreements – PPA): PPA to długoterminowe umowy między producentami energii a odbiorcami, w których odbiorca zobowiązuje się do zakupu określonej ilości energii elektrycznej po stałej cenie przez ustalony okres czasu.
9. Systemy Handlu Emisjami (Emission Trading Systems – ETS), w niektórych przypadkach handel energią elektryczną jest związany z systemami handlu emisjami, gdzie firmy handlują jednostkami emisji gazów cieplarnianych, co może wpływać na ich strategie energetyczne.